အယုဒၼၶယေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္

ေက်ာက္ဖရားျမစ္၊ ေလာ့ဘူရီျမစ္ႏွင့္ ပစပ္ျမစ္တို႕ ဆံုရာ ျမစ္ဆံု အလယ္ရွိ ကၽြန္းေပၚတြင္ တည္ရွိေသာ အယုဒၼၶယ ေရွးေဟာင္း ၿမိဳ႕ေတာ္သည္ ထိုင္းႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းဧ။္ ေအာက္နား ေလာက္တြင္ တည္ရွိေလသည္။ ျမစ္လယ္ကၽြန္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေျမဆီ ေျမၾသဇာေကာင္းကာ ဆန္စပါး စိုက္ပ်ိဳးေရးကို ေကာင္းစြာ အက်ိဳးျပဳ ေလသည္။ တည္ေနရာႏွင့္ ျမစ္ေၾကာင္း ဖြဲ႕စည္းပံု တို႕ေၾကာင့္ ျမစ္ေၾကာင္း ခရီးျဖင့္ သယ္ယူ ပို႕ေဆာင္ေရးႏွင့္ ကူးသန္း ေရာင္း၀ယ္ေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးလာကာ ၁၄-၁၇ ရာစုအတြင္း အယုဒၼၶယသည္ အာရွဧ။္ ကူးသန္း ေရာင္း၀ယ္ေရး အခ်က္အခ်ာ ျဖစ္လာေလ ေတာ့သည္။ အယုဒၼၶယသည္ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ဧ။္ ေျမာက္ဘက္ ၇၆ ကီလိုမီတာ အကြာတြင္ တည္ရွိၿပီး ၂၅၅၆.၆ စတုရန္း ကီလိုမီတာ က်ယ္၀န္းကာ ထိုင္းႏိုင္ငံဧ။္ ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ ၄၁၇ႏွစ္ၾကာ တည္ရွိခဲ့သည္။ ၿမိဳ႕အမည္မွာ ပါဠိဘာသာ ျဖစ္ၿပီး ရန္သူအေပါင္း မတိုက္ခိုက္ ႏိုင္ေသာ ၿမိဳ႕ဟု အဓိပၷœာယ္ ရေလသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ျမန္မာတို႕က အ အကၼၡရာကို ျဖဳတ္ၿပီး ယိုးဒယားဟ ုေခၚလွ်င္ ထိုင္းမ်ား အလြန္ စိတ္ဆိုးေလသည္။
ဥေသာင္းမင္းေခၚ ပထမရာမာ သိေဘာဒိမင္း လက္ထက္ ၁၃၅၀ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ခဲ့ေသာ အယုဒၼၶယၿမိဳ႕သည္ စဖန္ဘူရီ၊ ေလာ့ဘူရီႏွင့္ စန္ဘူရီ ျပည္နယ္မ်ားကို ေပါင္းစည္း တည္ခဲ့ၿပီး သက္ဦးဆံပိုင္ ဘုရင္စနစ္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ ကာ ႏိုင္ငံ တ၀ွမ္းလံုးတြင္ ေျမရွင္ ပေဒသရာဇ္ စနစ္က အေရးပါေသာ စနစ္အျဖစ္ လႊမ္းမိုးထား ေလသည္။ တိုင္းျပည္ တြင္ အာဏာအရွိဆံုး ဘုရင္သည္ သူဧ။္ ေဆြေတာ္ မ်ိဳးေတာ္မ်ားႏွင့္ မႈးႀကီးမတ္ႀကီး မ်ားကို ၿမိဳ႕ေတာ္ႏွင့္ ေ၀းရာၿမိဳ႕ရြာ မ်ားအား ေစာင့္ေရွာက္ရန္ ၿမိဳ႕စားရြာစားမ်ား အျဖစ္ တာ၀န္ ေပးေလသည္။ ထိုၿမိဳ႕ရြာမ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္ သူမ်ားဧ။္ လက္ေအာက္တြင္ ရွိေသာ္လည္း ထိုအုပ္ခ်ဳပ္သူ မ်ားကိုကား နန္းေတာ္မွသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေလသည္။ ၁၄၄၈-၁၄၈၈ ခုႏွစ္အတြင္း စိုးစံခဲ့ေသာ ေဘာေရာမ ႀတိေလာကနတ္ မင္းလက္ထက္တြင္ အယုဒၼၶယဧ။္ ႏိုင္ငံေရး စနစ္ကို ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္္ခဲ့ၿပီး အင္အားေကာင္းေသာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာန ႏွစ္ရပ္ ေပၚထြန္းလာၿပီး ထိုစနစ္ကို အယုဒၼၶယဧ။္ ေနာက္ဆံုးရက္မ်ား အထိ သံုးစြဲခဲ့ ၾကသည္။ ၁၈ရာစု အလယ္တြင္ ဖြ႕ံၿဖိဳး တိုးတက္ဆံုး ျဖစ္ခဲ့သည္။

မဟိႏၼၵရာသီရတ္ မင္းလက္ထက္ ၁၅၆၉ခုႏွစ္တြင္ အယုဒၼၶယသည္ ျမန္မာမ်ား လက္ေအာက္သို႕ က်ေရာက္ခဲ့ ၿပီး ၁၅ႏွစ္ၾကာ ျမန္မာ လက္ေအာက္ခံ အျဖစ္ ေနခဲ့သည္။ ၁၅၈၄တြင္ နရဲစြမ္ (ထိုင္းဓေလ့အရ မင္းမ်ိဳးကို ဘုရားေရွ႕တပ္ ေခၚေလ့ရွိရာ ဘုရားနရစ္ ကို ထိုင္းေလသံျဖင့္ ဖရာ့နရစ္ ဟုအသံထြက္ရာ ယင္းကို ျမန္မာအေခၚ ျဗနရာဇ္ မင္းသားငယ္) မင္းသည္ ျမန္မာမ်ားကို ျပန္လည္ ေတာ္လွန္ကာ အယုဒၼၶယ ထီးနန္းကို ျပန္လည္ စိုးစံခဲ့သည္။ ၁၆၅၆- ၁၆၈၈ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ မင္းျပဳခဲ့ေသာ နရိုင္းမင္း လက္ထက္တြင္ အေနာက္ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ သံတမန္ေရး၊ ကုန္သြယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား ဆက္သြယ္ လုပ္ေဆာင္ေရး ေပၚလစီကို စတင္ ေဆာင္ရြက္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစၿပီး အယုဒၼၶယသည္ ေခတ္မီ နည္းပညာ သစ္မ်ား၊ ေဆာက္လုပ္ေရး နည္းပညာ သစ္မ်ားႏွင့္ ဗိသုကာ ပညာရပ္မ်ားကို အေနာက္ႏိုင္ငံ မ်ားထံမွ သင္ယူႏိုင္ ခဲ့သည္။ သည္ အေထာက္အထား မ်ားကို အယုဒၼၶယႏွင့္ ေလာ့ဘူရီၿမိဳ႕ေဟာင္း တို႕ရွိ ေရွးေဟာင္း အေဆာက္အဦ ပ်က္မ်ားကို ၾကည့္ရႈ ေလ့လာျခင္းျဖင့္ ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။
စူရီရတ္ အမရင္မင္း ေခၚ ဧကတတ္မင္းသည္ အယုဒၼၶယေခတ္ဧ။္ ေနာက္ဆံုးမင္း ျဖစ္ကာ ၁၆၈၈ -၁၇၆၇ ခုႏွစ္ တြင္း ရင္ခြင္ပိုက္ အရြယ္မွစၿပီး နန္းစံခဲ့သည္။ ၁၇၆၇တြင္ အယုဒၼၶယသည္ ျမန္မာမ်ား လက္ေအာက္သို႕ ထပ္မံ က်ေရာက္ကာ ေခတ္တေခတ္ ဇာတ္သိမ္းျပန္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အယုဒၼၶယေခတ္ သည္ ၁၃၅၀မွ ၁၇၆၇ထိ သာ ထြန္းကားခဲ့ၿပီး မင္းဆက္ေပါင္း ၃၃ဆက္ စိုးစံခဲ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တက္ဆင္က ျပန္လည္ အင္အား စုစည္းၿပီး ထိုင္းႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ရရွိေအာင္ ျပန္လည္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္။ သူ႕လက္ထက္တြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံသည္ ျမန္မာမ်ား လက္ေအာက္မွ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္ကာ ေက်ာက္ဖယားျမစ္ဧ။္ အေနာက္ဘက္ကမ္း၊ သြန္ဘူရီအရပ္တြင္ ၿမိဳ႕ေတာ္သစ္ တည္ခဲ့သည္။ထို႕ေနာက္ လက္ရွိ ခ်ကၷရီ မင္းဆက္ကို ထူေထာင္ကာ ပထမ ရာမမင္း အျဖစ္ နန္းတက္ ခဲ့သည္။ ထိုမင္းသည္ အယုဒၼၶယႏွင့္ အျခား ၿမိဳ႕မ်ားမွ လူမ်ားကိုပါ သြန္ဘူရီသို႕ ေျပာင္းေရႊ႕ ေနေစခဲ့သည္။ ဗုဒၼၶရုတ္ ဖာ ခ်ဴလာ ေလာင္ေကာင္မင္း လြန္ၿပီးေနာက္ ပထမ ရာမမင္း နန္းတက္ ေသာအခါ သူႏွင့္ ညီေတာ္တို႕သည္ ရတနာ ကိုးစင္း အရပ္ေခၚ ဘန္ေကာက္ကို စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့ရာ ၿမိဳ႕ေတာ္သစ္ မၿပီးမီကပင္ သြန္ဘူရီႏွင့္ အယုဒၼၶယမွ လူအမ်ားစုသည္ ၿမိဳ႕ေတာ္သစ္သို႕ ေျပာင္းေရႊ႕ အေျခခ် ၾကသျဖင့္ အလြန္နည္းေသာ လူမ်ားသာ ၿမိဳ႕ေဟာင္းမ်ားတြင္ က်န္ရစ္သည္ဟု အဆိုရွိၾကသည္။ အယုဒၼၶယ ၿမိဳ႕ပ်က္ကိုကား ပဥၷမေျမာက္ ရာမမင္း လက္ထက္ ေရာက္မွ ပထမ အႀကိမ္ျပဳျပင္ မြမ္းမံမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ထို႕ေနာက္တြင္ ယဥ္ေက်းမႈ အပ်က္အစီးမ်ားဧ။္ အေရးပါမႈကို ပထမဆံုး အႀကိမ္ နားလည္ သေဘာေပါက္ ၿပီး ထိုအပ်က္အစီးမ်ားကို ရွင္းလင္း ဖယ္ရွားျခင္း မျပဳဘဲ မူရင္းအတိုင္း ထိန္းသိမ္း ထားခဲ့ရာ ယေန႕တိုင္ ျဖစ္သည္။ နန္းေတာ္ သံုးေဆာင္ႏွင့္ ဘုရားေက်ာင္းေဆာင္ ၄၀၀ေက်ာ္ ရိွခဲ့ေသာ သည္ကၽြန္းေပၚ ရွိ ၿမိဳ႕ေဟာင္းသည္ အာရွသား မ်ားကိုေရာ ဥေရာပ ႏိုင္ငံသားမ်ားပါ လာေရာက္ ၾကည့္ရႈရန္ ဆြဲေဆာင္ ႏိုင္ေလသည္။

သမိုင္းဥယ်ာဥ္တြင္းရွိမွတ္တိုင္မ်ား

နန္းေတာ္။ ။ ၁၄၄၈တြင္ ဘုရင္ ေဘာေရာမ ႀတိေလာကနတ္ နန္းတက္ေသာ အခါ ၀ပ္ဖရာစန္ဖတ္ ေက်ာင္းကို ေက်ာင္းေဟာင္း အနီးတြင္ တည္ထားခဲ့ၿပီး နန္းေတာ္သစ္ကို ျမစ္ကမ္းေဘးသို႕ ေျပာင္းေရႊ႕ ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည္။
စူရီရတ္ အာမင္ဒရာ အေဆာက္အဦ။ ။သည္အေဆာက္အဦကို ဘုရင္ ေဘာေရာမ ႀတိေလာကနတ္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ေသာ ဘန္ခ်ရတနာ အေဆာက္အဦဧ။္ ပရ၀ုဏ္ အတြင္း ျမစ္ကမ္းေဘးတြင္ နရိုင္းမင္းက ေဆာက္လုပ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ စက္ဖတ္ပရာစတ္ ဧည့္ခန္းေဆာင္။ ။ ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုင္ရာ ဧည့္သည္မ်ားကို ဧည့္ခံရန္ သည္အေဆာက္အဦကို ဘုရင္ေဘာေရာမ ႀတိေလာကနတ္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည္။ ၀ိဟာရစုမ္ဒတ္ နန္းတက္ခန္းမေဆာင္။ ။သည္အေဆာက္အဦကို ဘုရင္ ေဘာေရာမ ႀတိေလာကနတ္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ေသာ မန္ကလာပိစပ္ အေဆာက္အဦကို အစားထိုးရန္ ဖရာ ဆပ္ေသာင္းမင္းဧ။္ အမိန္႕ျဖင့္ ၁၆၄၃ တြင္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ၿပီး နန္းတက္ပြဲ ကဲ့သို႕ေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ အခမ္းအနားမ်ား က်င္းပရန္ အသံုးျပဳခဲ့ေလသည္။ ခ်ရ၀တ္ဖိုင္ခ်ရံု တပ္မေတာ္မွတ္တမ္းရံုး။ ။ ၁၆၃၂တြင ္ဖရာ ဆပ္ဥေသာင္းမင္း စတင္ တည္ေဆာက္ၿပီး စီရိယဆိုသြန္ မဟာဖိမန္ ဘန္ယြန္ဟု အမည္ မွည့္ေခၚ ေစခဲ့ကာ မင္းအဆက္ဆက္က စစ္ေရး
ေလ့က်င့္မႈမ်ားႏွင့္ အစီအစဥ္မ်ားကို ျပန္လွန္ သံုးသပ္ရာ အေဆာက္အဦ အျဖစ္ သံုးစြဲခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္မူ သည္အေဆာက္အဦ အမည္ကို ခ်ရ၀တ္ဖိုင္ခ်ရံုဟု ေျပာင္းလဲ ေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကသည္။ ထရိုင္မူအတ္အေဆာက္အဦ။ ။ သည္အေဆာက္အဦသည္ ေဘာေရာမရခ်မင္းဧ။္ သမိုင္းဆိုင္ရာ မွတ္တမ္းရံုး အျဖစ္ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ၁၄၂၇တြင္ မီးေလာင္ ပ်က္စီးခဲ့သည္။ ၁၉၀၈တြင္ ခ်ဴလာေလာင္ကြန္မင္းဧ။္ နန္းသက္ ႏွစ္၄၀ ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္ အျဖစ္ မူလ အေဆာက္အဦဧ။္ အုတ္ျမစ္အတိုင္း ဆင္၀င္ေပါက္ သံုးခုပါေသာ ဧည့္ခန္းေဆာင္ ကို ဖ်ားဘြန္ရတ္ခ် သနင္ဒရာ အား ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ရန္ အမိန္႕ ခ်ခဲ့သည္။
ဆြန္ပူအန္အေဆာက္အဦ။ ။ မင္းမ်ား အဆက္ဆက္ ညီလာခံသဘင္ က်င္းပရာ ခန္းမေဆာင္ အျဖစ္ အသံုးျပဳ ခံခဲ့ရၿပီး နန္းေတာ္အနီးတြင္ တည္ရွိသည္။ မင္းကို ခစားရန္ လာၾကရေသာ မႈးႀကီးမတ္ရာမ်ားသည္ သည္အေဆာင္ သို႕ လာရာတြင္ မဟာပိုက ၀င္ေပါက္မွ ၀င္ပါက အနီးဆံုး ျဖစ္ေလသည္။

၀ပ္ဖရာစီစန္ဖတ္။ ။သည္ဘုရားသည္ နန္းေတာ္ႏွင့္ တဆက္တည္း ျဖစ္ကာ ပထမ ရာမထိေဘာဒိမင္း ေခၚ ဥေသာင္းမင္း လက္ထက္ ကတည္းက တည္ထားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေလသည္။ ေဘာေရာမ ႀတိေလာကနတ္ မင္းသည္ နန္းေတာ္ ပရ၀ုဏ္ထဲတြင္ သည္ေစတီကို ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိရွိ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ေလသည္။ သည္ဘုရားေက်ာင္းဧ။္ အေရးပါေသာ အေဆာက္အဦမွာ အရိုးျပာ ေစတီသံုးဆူ ျဖစ္ၿပီး ဘုရင္ေဘာေရာမ ႀတိေလာကနတ္၊ ဘုရင္ တတိယေျမာက္ ေဘာေရာမ ရတ္ခ်သီရတ္ႏွင့္ ဘုရင္၏ ဒုတိယေျမာက္ ရာမထိေဘာဓိတို႕ရဲ႕ အရိုးျပာမ်ား ဌာပနာထားၿပီး ေတာ္၀င္ ဘုရားေက်ာင္း ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး သစၷာ က်ိန္ဆိုပြဲ ကဲ့သို႕ေသာ အေရးႀကီးေသာ ေတာ္၀င္ အခမ္းအနား မ်ားကို က်င္းပခဲ့ပါသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေတာ္၀င္ မိသားစုဧ။္ သီးသန္႕ ကိုးကြယ္ရာႏွင့္ အရိုးျပာမ်ား သိမ္းဆည္း ပူေဇာ္ရာ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ သည္ဘုရားေက်ာင္းတြင္ အျခား ေက်ာင္းမ်ားကဲ့သို႕ ဘုန္းႀကီးမ်ား ေနထိုင္ျခင္း မရွိဘဲ အခမ္းအနား ရွိမွသာ အျခား ေက်ာင္းမ်ားမွ ပင့္ဖိတ္ခဲ့ ၾကေလသည္။

၀ပ္မဟာထပ္။ ။၁၃၇၄တြင္ ပထမ ေဘာေရာမ ရတ္ခ်ာ သီရတ္မင္း လက္ထက္က တည္ထားခဲ့ၿပီး ရမဲစြမ္မင္း လက္ထက္ ေရာက္မွ ၿပီးစီးခဲ့ေသာ သည္ဘုရား ေက်ာင္းသည္ ခမ္းနား ႀကီးက်ယ္ေသာ ေက်ာင္းျဖစ္ ခဲ့ေလသည္။ ျမတ္စြာဘုရားဧ။္ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကို ဌာပနာ ထားေသာ ဂႏၼၶကုဋီတိုက္သည္ မူလအစက မီတာ၅၀ ျမင့္ခဲ့ေသာ္လည္း ၁၉၁၁ခု ပဥၷမေျမာက္ ရာမမင္း လက္ထက္တြင္ ထိပ္ပိုင္းမွာ ၿပိဳက်ခဲ့သျဖင့္ ယခုအခါ ေအာက္ပိုင္း ကိုသာ ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ ေတာ့ေလသည္။ ၀ပ္ယိုင္ခ်ိဳင္မြန္ေကာ။ ။ၿမိဳ႕ဧ။္ အေရွ႔ဘက္ပိုင္းတြင္ တည္ရွိေသာ သည္ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းကို ဥေသာင္းမင္း တည္ခဲ့ၿပီး သီဟိုဠ္သို႕ သြားေရာက္ကာ ဗုဒၼၶဘာသာကို လက္ေတြ႕ ေလ့လာ ဆည္းပူး သင္ယူခဲ့ေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ား အတြက္ ရည္ရြယ္ခဲ့ေလသည္။ ထိုရဟန္းေတာ္မ်ား လူသိမ်ားလာ ေသာအခါ သံဃာ့နာယက ဆရာေတာ္အား ဆုမ္ဒတ္ဖရာ၀နရတ္ ဘြဲ႕တံဆိပ္ကို ဆက္ကပ္ ခဲ့ေလသည္။ ထိုေက်ာင္းေတာ္ကို ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဘုရင္နရဲစြမ္က ျမန္မာတို႕ကို ေအာင္ႏိုင္ျခင္း အထိမ္းအမွတ္ျဖင့္ ျပန္လည္ မြမ္းမံ တည္ေဆာက္ ခဲ့ေလသည္။

၀ပ္ခ်ိဳင္ ၀ပ္ထနာရမ္။ ။မိခင္ဧ။္ ဇာတိၿမိဳ႕ကို အမွတ္ရရန္ႏွင့္ နန္းတက္ပြဲ အခမ္းအနား က်င္းပရန္ ဖရာဆတ္ ေသာင္းမင္းက ၁၆၃၀တြင္ သည္ ဘုရားကို တည္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေလသည္။ ထို႕ျပင္ ခမာတို႕ကို ေအာင္ႏိုင္ျခင္း အထိမ္းအမွတ္ျဖင့္ ခမာဗိသုကာ လက္ရာကို သံုးကာ သည္ဘုရားကို တည္ခဲ့ ေလသည္။ သည္ဘုရားေက်ာင္းဧ။္ ထူးျခားခ်က္မွာ အရပ္ ရွစ္မ်က္ႏွာမွ ၀န္းရံ ထားေသာ အာရုဏ္ခံ တန္ေဆာင္းငယ္မ်ား အလယ္ရွိ အာရုဏ္ခံ တန္ေဆာင္းႀကီး ျဖစ္ၿပီး ျမတ္စြာဘုရားဧ။္ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကို ဌာပနာ ထားသည္ဟု ယံုၾကည္ ၾကေလသည္။

အယုဒၼၶယ ၀န္းက်င္ႏွင့္ အယုဒၼၶယ အနီးတ၀ိုက္သို႕ လည္ပတ္နည္းမ်ား

တုတ္တုတ္ေခၚ သံုးဘီးကားေလးမ်ားျဖင့္ အနီးအနား ေနရာမ်ားသို႕ သြားေရာက္ လည္ပတ္လွ်င္ ခရီး အကြာအေ၀း ကို လိုက္ၿပီး ၁၀ဘတ္မွ ဘတ္၃၀ ၾကား ေပးရေလ့ရွိပါသည္။ ဘူတာရံုမွ အယုဒၼၶယ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ထိ ဘတ္၃၀ခန္႕ ေပးရၿပီး အယုဒၼၶယၿမိဳ႕တြင္း လည္ပတ္ခ မွာမူ အလြန္ဆံုးမွ ဘတ္၂၀သာ ေပးရပါသည္။ ေရွးေဟာင္း အေဆာက္ အဦမ်ားၾကား လည္ပတ္ရန္ အေကာင္းဆံုးနည္းမွာ စက္ဘီးျဖစ္ၿပီး တည္းခိုခန္း မ်ားတြင္ ငွားရမ္းႏိုင္ကာ တစ္ရက္ လွ်င္ ဘတ္၅၀ ျဖစ္ပါသည္။ဟိုင္းလတ္ အငွားကား ယာဥ္မ်ားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ သံုးဘီးကား မ်ားျဖင့္ လည္းေကာင္း နာရီလိုက္ သို႕မဟုတ္ ေန႕ျပတ္ ငွားလိုပါက ငွားႏိုင္ၿပီး တစ္နာရီ ဘတ္၁၅၀ သို႕မဟုတ္ တစ္ရက္ ဘတ္ ၅၀၀က် သင့္ေလသည္။ လမ္းေလွ်ာက္ရင္း လည္ပတ္လိုပါက လည္ပတ္ႏိုင္ ေသာ္လည္း မိုးရာသီႏွင့္ ေႏြရာသီ တို႕တြင္ကား လြန္စြာ ပင္ပန္းခံႏိုင္ပါမွ လမ္းေလွ်ာက္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႕ေသာ္ ဘန္ေကာက္ဧ။္ ေဆာင္းရာသီ သည္ကား ျမန္မာတို႕ အေပၚအကၤ်ီပင္ ၀တ္ရန္ မလိုေလာက္ ေအာင္ပင္ ေဆာင္းမပီသေသာ ေဆာင္းျဖစ္ပါသည္။ ေန႕ခင္းပိုင္း တြင္ ကား ေႏြတမွ် ပူသည္သာတည္း။ ဟြာရိုေစ်းအနီးရွိ ခ်န္ကစန္ကူးတို႕ဆိပ္ ေခၚ သခ်န္ကစန္ ေလွဂိတ္မွ ေလွငွားကာ အယုဒၼၶယ ကၽြန္းတစ္ပတ္ခန္႕ လွည့္လည္ ၾကည့္ရႈရင္း ကုန္းလမ္းမွ လူသြားလူလာ နည္းေသာ ေနရာမ်ားမွ ေရွးေဟာင္း အေဆာက္အဦ ပ်က္မ်ားကို ေလွေပၚမွ ေနရင္း ေလ့လာႏိုင္ပါသည္။ လူရွစ္ေယာက္ လိုက္ပါႏိုင္ေသာ ေလွကိုငွားလွ်င္ ၂နာရီမ ၃နာရီၾကာ ခရီးကို ဘတ္၄၀၀ ေပးရၿပီး ၀ပ္ဖြတ္ ထိုင္းဆ၀မ္ဘုရား၊ ၀ပ္ဖနန္ေခ်ာင္ ဘုရားေက်ာင္းႏွင့္ ၀ပ္ခ်ိဳင္ ၀တ္ထနာရမ္ ဘုရား တို႕တြင္ ခဏ ရပ္ေပးပါသည္။
အယုဒၼၶယၿမိဳ႕တြင္းတစ္ပတ္စာ မီနီဘတ္စ္ ငွားရမ္းလိုပါက တစ္ရက္စာ ဘတ္၂၅၀မွ ဘတ္ ၃၀၀ ၾကားေငြျဖင့္ ငွားရမ္း ႏိုင္ပါသည္။ အယုဒၼၶယၿမိဳ႕ေဟာင္းမွ ဘန္ပါအင္းသို႕ သြားလိုပါက ေခါင့္ပရြန္ လမ္းေပၚရွိ ေခါင့္ပရြန္ ေစ်းရွိ မီနီဘတ္စ္ ဂိတ္တြင္ ကားစီးႏိုင္ၿပီး မနက္၆နာရီခြဲမွ စတင္ကာ ေန႕စဥ္ ပံုမွန္ ေျပးဆြဲပါသည္။ ကားခ ဘတ္၃၀ ေပးရၿပီး မိနစ္၅၀ခန္႕ ၾကာလွ်င္ ဘန္ပါအင္း နန္းေတာ္သို႕ ေရာက္ပါသည္။
ခရီးစဥ္လမ္းညႊန္။
ေမာ္ေတာ္ကား။ ။(၁) ဘန္ေကာက္မွ ေျမာက္ဘက္သို႕ ပဟိုယိုသင္း လမ္းမႀကီး ေခၚ အေ၀းေျပး လမ္းမႀကီး အမွတ္(၁) အတိုင္း သြားၿပီးေနာက္ အေ၀းေျပး လမ္းမႀကီး အမွတ္ ၃၂ သို႕ ထပ္ဆင့္ လမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းကာ ေမာင္းလွ်င္ အယုဒၼၶယ ၿမိဳ႕ေဟာင္းသို႕ ေရာက္ပါသည္။ (၂) ဘန္ေကာက္မွ ေျမာက္ဘက္သို႕ ခ်န္၀တ္ထနာလမ္း ေခၚ အမွတ္၃၀၄ အေ၀းေျပး လမ္းမႀကီး အတိုင္း သို႕မဟုတ္ ငမ္၀န္၀မ္ လမ္းေခၚ အမွတ္ ၃၀၂ အေ၀းေျပး လမ္းမႀကီး အတိုင္း သြားၿပီးေနာက္ ညာဘက္ကို ေကြ႕ကာ တိ၀မ္ႏြန္လမ္း ေခၚ အမွတ္၃၀၆ အေ၀းေျပး လမ္းမႀကီး အတိုင္း သြားၿပီး အမွတ္ ၃၁၁၁ အေ၀းေျပး လမ္းမႀကီး အတိုင္း ဆက္သြားပါ။ အန္ဖိုစီနာ ေရာက္လွ်င္ ညာဘက္ ေကြ႕ကာ အမွတ္၃၂၆၃ အေ၀းေျပး လမ္းမႀကီးအတိုင္း ဆက္သြားလွ်င္ ေရာက္ပါသည္။ (၃) ဘန္ေကာက္မွ ေျမာက္ဘက္သို႕ ဘန္ေကာက္- ႏြန္သဘူရီ- ပသုန္ထာနီ လမ္းမႀကီးေခၚ အေ၀းေျပး လမ္းမႀကီးအမွတ္ ၃၀၆ အတိုင္းသြားၿပီး ေနာက္အမွတ္ ၃၄၇ အေ၀းေျပး လမ္းမႀကီးအတိုင္း ဆက္သြားလွ်င္ ေရာက္ပါသည္။
ဘတ္စ္ကား။ ။ဘန္ေကာက္ရွိ မိုးပ်ံႏွင့္ ေျမေအာက္ ရထားဂိတ္မ်ား လမ္းဆံုးရာ မိုခ်စ္ေျမာက္ပိုင္း အေ၀းေျပးဂိတ္မွ အယုဒၼၶယ ၿမိဳ႕ေဟာင္းသို႕ တိုက္ရိုက္ ထြက္ေသာ၊ အယုဒၼၶယ ၿမိဳ႕ေဟာင္းမွ နရဲစြမ္လမ္းရွိ ဘတ္စ္ကားဂိတ္မွ ဘန္ေကာက္သို႕ တိုက္ရိုက္ ျပန္ေသာ သာမန္ ဘတ္စ္ကားမ်ားမွာ မနက္ ၅နာရီမွ ည၇နာရီ အတြင္း မိနစ္ႏွစ္ဆယ္ တိုင္းတြင္ တစ္စီးက် ေန႕စဥ္ ထြက္ကာ ကားခမွာ ဘတ္၃၀သာ က်ကာ ႏွစ္နာရီအတြင္း ေရာက္ႏိုင္ပါသည္။ ေလေအးေပး စက္တပ္ ဘတ္စ္ကား မ်ားသည္ သာမန္ ဘတ္စ္ကားမ်ားႏွင့္ တူညီေသာ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း ေမာင္းကာ မနက္ ၅နာရီ ၄၀မိနစ္မွ ည ၇နာရီ မိနစ္၂၀ အတြင္းတြင္ မိနစ္ ၂၀ တိုင္းတြင္ တစ္စီးက် ေန႕စဥ္ထြက္ကာ ကားခမွာ ၄၇ဘတ္ က်သင့္ၿပီး ခရီးစဥ္မွာ ဘန္ေကာက္ ေျမာက္ပိုင္း ယာဥ္ေၾကာ ပိတ္ဆို႕မႈ မရွိခဲ့လွ်င္ တစ္နာရီခြဲ ခန္႕သာ ၾကာေသာ္လည္း ယာဥ္ေၾကာ ပိတ္ဆို႕မႈ ရွိခဲ့ပါမူ ႏွစ္နာရီခန္႕ ၾကာႏိုင္သည္။
မီးရထား။ ။ ဘန္ေကာက္ရွိ ဟြာလန္ပုန္ ဘူတာရံုမွ အယုဒၼၶယ ၿမိဳ႕ေဟာင္းသို႕ ထြက္ေသာ မီးရထား မ်ားမွာ မနက္ ၄နာရီ မိနစ္ႏွစ္ဆယ္မွ ည ၁၀နာရီ အတြင္း တစ္နာရီျခား တစ္စီီး ထြက္ကာ တတိယတန္း တြဲမ်ားတြင္ လူတစ္ေယာက္လွ်င္ ရထားခ ၁၅ဘတ္ က်သင့္ကာ တစ္နာရီခြဲခန္႕ စီးရေလသည္။
ေရယာဥ္။ ။ ဘန္ေကာက္ႏွင့္ အယုဒၼၶယ ၿမိဳ႕ေဟာင္းသို႕ ပံုမွန္ ေျပးဆြဲေသာ အစိုးရပိုင္ ေရေၾကာင္း ဆက္သြယ္ေရး ၀န္ေဆာင္မႈ မရွိေသာ္လည္း မ်ားစြာေသာ ခရီးသြား လုပ္ငန္း ကုမဏီ မ်ားမွ ဇိမ္ခံ အေပ်ာ္စီး သေဘၤာ မ်ားျဖင့္ ဘန္ေကာက္မွ ဘန္ပါအင္းသို႕ ပို႕ေဆာင္ေပးၿပီး ဘန္ပါအင္းမွ အယုဒၼၶယ ၿမိဳ႕ေဟာင္းသို႕ ေလေအးစက္တပ္ ဘတ္စ္ကားႀကီးမ်ားျဖင့္ လိုက္လံ ပို႕ေဆာင္ကာ ၀န္ေဆာင္ခ အျဖစ္ ဘတ္ ၁၅၀၀မွ ၁၈၀၀ ၾကား ယူေလသည္။ ေရွးေခတ္သံုး ဆန္သယ္ေလွ ပံုစံကို မြမ္းမံ ျပင္ဆင္ ထားေသာ ေရွးပံု ဗိုက္ပူ ေလွႀကီးမ်ားျဖင့္ သြားလွ်င္ကား ႏွစ္ရက္ၾကာ ခရီးကို ဘတ္ ၄၈၀၀ အနည္းဆံုး ေပးရေလသည္။

ဘန္ပါအင္းနန္းေတာ္

အယုဒၼၶယမွ ေက်ာက္ဖယား ျမစ္ေၾကာင္းအတိုင္း မိုင္အနည္းငယ္ စုန္ဆင္းလွ်င္ ဘန္ပါအင္း ေႏြနန္းေတာ္ သို႕ ေရာက္ေလသည္။ ၁၇ရာစုခန္႕က ေႏြရာသီ အပန္းေျဖ နားေနရင္း နန္းတြင္း တရားရံုး အျဖစ္ အသံုးျပဳရာ ေနရာ ျဖစ္ခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ အယုဒၼၶယ အသိမ္္းပိုက္ ခံရစဥ္က သည္နန္းေတာ္သည္လည္း ဖ်က္ဆီး ခံခဲ့ရၿပီး ၁၉ရာစုႏွစ္ အတြင္း စတုတၼၱေျမာက္ ရာမမင္း လက္ထက္ ေရာက္မွ ျပန္လည္ မြမ္းမံ ျပင္ဆင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ယေန႕ ျမင္ေတြ႕ ႏိုင္ေသာ အေဆာက္ အဦ အမ်ားစုမွာ ပဥၷမေျမာက္ ရာမမင္း လက္ထက္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ၿပီး ေႏြရာသီ ေရာက္တိုင္း သည္နန္းေတာ္ တြင္ပင္ ပံုမွန္ စံျမန္းခဲ့ ေလသည္။ ေရေျမာင္း လမ္းမ်ားႏွင့္ ေရကန္ငယ္တို႕ ျခံရံထားေသာ ပန္းျခံႀကီး အလယ္တြင္ စံုလင္လွေသာ ဗိသုကာ လက္ရာတို႕ျဖင့္ တည္ေဆာက္ ထားေသာ သည္နန္းေတာ္သည္ ထူးျခား ေနေပသည္။ အမ်ားျပည္သူကို ျပသေသာ တစ္ခုတည္းေသာ ေတာ္၀င္ အိမ္ေတာ္မွာ တရုတ္ လက္ရာျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ ထားေသာ ထို႕ျပင္ တရုတ္ျပည္မွ မွာယူ တင္သြင္းထားေသာ ပစၷည္းမ်ားျဖင့္သာ ေဆာက္ လုပ္ထားေသာ ၀ီဟတ္ခ်မ္ရြန္ နန္းေတာ္ ျဖစ္ေလသည္။ ထို႕ျပင္ အီတလီ လက္ရာျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ ထားေသာ၊ စက္၀ိုင္းပံု နားေနေဆာင္မွ ေလွကားထစ္မ်ားက ေရကန္ဆီသို႕ တထစ္ခ်င္း ဆင္းသြားဟန္ ေဆာက္လုပ္ ထားေသာ နန္းေတာ္ တစ္ေဆာင္ႏွင့္ ေရကန္ထဲတြင္မူ အိစ၀မ္တစ္ ပရအတ္စနာ ေခၚ ထိုင္းလက္ရာ စံအိမ္ တစ္လံုးလည္း ရွိရာ ဗိသုကာ ပညာရွင္မ်ားအဖို႕ ႏိုင္ငံစံုမွ ဗိသုကာ လက္ရာမ်ားကို တထိုင္တည္း ၾကည့္ရသကဲ့သို႕ ျဖစ္ေလသည္။ ထိုမွ တဆင့္ ေရကန္တြင္း လမ္းအတိုင္း သြားလွ်င္ ဘုရားေက်ာင္းေဆာင္ တစ္ေဆာင္ကို ေတြ႕ရၿပီး ေရွးေဟာင္းလက္ရာ ႏွင့္ အလယ္ေခတ္ ဘာေဘးရီးယန္း ေခတ္လက္ရာ ေရာေႏွာထားေသာ ပံုစံျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ထားၿပီး အေရာင္ျခယ္ ထားေသာ ဖန္ျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားေသာ ျပတင္းေပါက္ တစ္ခုလည္း ရွိေလသည္။ ဥယ်ာဥ္၀င္း အတြင္းတြင္မူ ဥေရာပ လက္ရာ ရုပ္တုမ်ား ျပန္႕က်ဲ တည္ရွိ ေနၿပီး ေလွေမွာက္ရာတြင္ ေရနစ္ ေသဆံုးသူ ခ်စ္လွစြာေသာ မိဖုရားႏွင့္ အျခား မိသားစု၀င္မ်ား အတြက္ အမွတ္တရျဖစ္ရန္ ပဥၷမေျမာက္ ရာမမင္းဧ။္ အမိန္႕အရ ခင္းက်င္းထားျခင္း ျဖစ္ေလသည္။ ဘန္ပါအင္း နန္းေတာ္၀င္း အတြင္း စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းေသာ ေနရာမ်ားမွာ
၀ပ္ နီ၀တ္ သမပရာ၀တ္ ဘုရားေက်ာင္း။ ။ ပဥမေျမာက္ ရာမဘုရင္ ေခၚ ခ်ဴလာ ေလာင္ေကာင္မင္း လက္ထက္က တည္ထားခဲ့ၿပီး ထိုင္းဘုရား ေက်ာင္းႏွင့္ တူသည္ထက္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းရွိ ခရစ္ယာန္ ဘုရားရွိခိုး ေက်ာင္းႏွင့္ ပိုမိုတူေသာ ဗိသုကာ လက္ရာျဖင့္ တည္ေဆာက္ ထားေလသည္။ ခရီးသြား ဧည့္သည္မ်ားသည္ ဘုရားေက်ာင္းသို႕ ေရာက္ရန္ ျမစ္ကို ေကဘယ္ကားျဖင့္ ျဖတ္ကူးရၿပီး ျဖတ္ကူးခမွာ အခမဲ့ ျဖစ္ေလသည္။ ဖရာ့ သီနန္ ဥတရန္ ဖူမိစသီရန္။ ။ သည္အေဆာက္အဦသည္ ခမ္းနား ႀကီးက်ယ္စြာ အႏုစိတ္ ေဆာက္ လုပ္ထားေသာ ႏွစ္ထပ္ အိမ္ေတာ္ ျဖစ္ၿပီး အစိမ္းေဖ်ာ့မွ အရင့္သို႕ အစဥ္လိုက္ ျခယ္မႈန္း ထားေလသည္။ ေရကန္ဧ။္ အေရွ႕ဘက္တြင္ ေဆာက္လုပ္ထားသည္။ ထိုအိမ္ေတာ္ဧ။္ လသာေဆာင္ကို ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံရွိ အိမ္မ်ားဧ။္ ပံုစံျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ထားေလသည္။ ၁၉၃၈ခုႏွစ္တြင္ ျပန္လည္ မြမ္းမံ ျပင္ဆင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနစဥ္ သည္အိမ္ေတာ္သည္ မီးသင့္ေလာင္ ခဲ့ေသးသည္။ ထိုသို႕ မီးမေလာင္မီက သည္အိမ္ေတာ္ တစ္ခုလံုးကို သစ္သားျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ထားၿပီး ဥေရာပမွ တိုက္ရိုက္ မွာယူ တင္သြင္းေသာ မေဟာ္ဂနီသား ပရိေဘာဂ မ်ားျဖင့္ ခင္းက်င္း ျပင္ဆင္ ထားေလသည္။ ဘန္ေကာက္မွ ဘန္ပါအင္း နန္းေတာ္သို႕ အေပ်ာ္စီး ဇိမ္ခံေရယာဥ္ျဖင့္ သြားႏိုင္ေသာ ခရီးစဥ္လည္း မ်ားစြာ ရွိေလသည္။ ဘန္ပါအင္း နန္းေတာ္သည္ မနက္၉နာရီမွ ညေန ၃နာရီထိ ဖြင့္ၿပီး ၀င္ေၾကး ဘတ္၅၀ ျဖစ္ေလသည္။